استاد راهنمای اول محسن جلیلیان، استاد مشاور علمی امین میرزایی، استاد مشاور آماری حجت صیادی،
دوره ۱۴۰۲، شماره ۲ - ( ۶-۱۴۰۲ )
چکیده
فشارخون بالا یکی از بیماری های مزمن و شایع است، که منجر به بیماری های دیگر می شود. پرفشاری خون از مهم ترین خطرات تهدید کننده سلامت عمومی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است، بر اساس شواهد موجود حدود ۲۵ تا ۳۵ درصد جمعیت بیشتر از ۱۸ سال جهان و ۶۰ درصد افراد بالای ۶۰ سال به پرفشاری خون مبتلا هستند. در ایران تعداد مبتلایان به فشارخون بالا از سال ۶۸ به بعد، ۱۳ درصد افزایش یافته است. بر اساس برآورد انجمن بین المللی فشارخون، این بیماری منجر به ۶/۷ میلیون مرگ (۵/۱۳ درصد کل مرگ ها) شده و ۶ درصد از هزینه های بیماری های سراسر جهان را به خود اختصاص داده است. خطر منتسب به عوامل خطر در ایجاد بیماری های قلبی عروقی در ایران، ۶۲ درصد به واسطه فشارخون بالا، ۲۲ درصد بیماری های قلبی عروقی به علت کم تحرکی، ۲۲ درصد ناشی از مصرف سیگار، ۱۳ درصد به علت کم بودن مصرف میوه و سبزیجات، و ۱۸ درصد به علت چربی خون بالاست (برخی از عوامل با هم همپوشانی دارند). بر اساس گزارش مرکز بین المللی آمار سلامت در سال ۲۰۱۲ در آسیا، ۸/۶ درصد افراد بالای ۱۸ سال دچار بیماری قلبی ، ۵/۴ درصد دچار بیماری عروق کرونر و ۲/۲۱ درصد دچار فشارخون بالا بودند.
در صورت کنترل فشارخون، حوادث و پیامدهای ناشی از آن به میزان زیادی کاهش می یابد، به طور مثال با کنترل فشارخون میزان بروز سکته های مغزی و بیماری های ایسکمیک قلبی به ترتیب ۲۸ تا ۴۴ درصد و ۲۰ تا ۳۵ درصد کاهش می یابد. بر اساس اسناد علمی، آموزش یکی از اساسی ترین ابزارها و روش های پیشگیری از ابتلا به پرفشاری خون و عوارض ناشی از آن است. برآورد می شود در کشورهای در حال توسعه به خصوص آسیا و خاورمیانه، بیشترین افزایش در فشارخون بالا وجود داشته باشد، که مربوط به سبک زندگی به ویژه رژیم غذایی پرکالری و استفاده از غذاهای آماده و شور می باشد.
با این که برنامه های فراوانی به افـزایش آگـاهی افـراد برای پیشگیری اولیه از فشارخون بالا در ایـران و سـایر کشورها پرداخته اند، گزارش های سازمان جهانی بهداشت نشان مـی دهـد، کـه تعداد مبتلایان به این بیمـاری روز بـه روز در حـال افـزایش است، و از آنجا که پیشگیری اولیه از بیماریفشارخون ارتباط مثبتی با تمایل برای تغییر رفتارهای پرخطر دارد، پرداختن به ایـن موضـوع می تواند به برنامه ریزی های جامع تر بـرای پیشـگیری از ایـن بیماری کمک کند.
هر چند داروهای ضد فشارخون به عنوان درمان اولیه فشارخون شناخته شده اند، اما این درمان ها حتی در صورت تبعیت کامل بیماران به تنهایی اثر بخش نخواهد بود. سبک زندگی مهم ترین عامل و به نوعی پیشگیری شونده ترین عامل خطر می باشد، که با اصلاح آن می توان بسیاری از عوامل خطر مربوط به بیماری های مزمن را کاهش داد.سبک زندگی شامل رفتارهایی مانند عادات غذایی، خواب و استراحت، فعالیت بدنی و ورزش، کنترل وزن، استعمال دخانیات و الکل، ایمنسازی در مقابل بیماری ها، سازگاری با استرس و توانایی استفاده از حمایت های خانواده و جامعه می باشد. بیشتر پژوهش های خارجی و داخلی نشان دهنده رابطه مستقیم و مثبت فشارخون بالا با افزایش سن و نمایه توده بدنی است .
با توجه به عوامل متعدد موثر بر وقوع فشارخون بالا، پیشگیری اولیه از وقوع فشارخون بالا لازم می باشد، که لزوم تدوین برنامه آموزشی جهت ارتقا سلامت، پیشگیری اولیه و بررسی تاثیر آن در زنان پرخطر میانسال ضروری به نظر می رسد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف ارزشیابی برنامه آموزش بهداشت در پیشگیری اولیه از بیماری فشارخون بالا در زنان پرخطر میانسال شهر کوهدشت انجام خواهد شد.
