دوره 1، شماره 1 - ( بهار 97 1397 )                   جلد 1 شماره 1 صفحات 0-0 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


گروه آموزشی مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی ایلام، ایلام، ایران
چکیده:   (2724 مشاهده)
در این پژوهش به منظور بررسی مقایسه ای تاثیر پروپوفول و کتامین بر درد، لرز و تهوع و استفراغ پس از سزارین تحت بی حسی نخاعی در بیماران مراجعه کننده به بیمارستان شهید مصطفی خمینی (ره) شهر ایلام در سال 1394،‌ تعداد 111 بیمار کاندید جراجی سزارین الکتیو که شرایط ورود به مطالعه را داشتند بطور تصادفی در 4 گروه قرار گرفتند. پس از 8 ماه بررسی تعدادی از نمونه ها از مطالعه خارج شدند و در نهایت تجزیه و تحلیل آماری بر روی 92 نفر از نمونه های پژوهش صورت گرفت.
درد پس از سزارین، لرز، استفراغ و احتباس ادراری از جمله عوارض پس از جراحی هستند که سبب اختلال در ریکاوری و تاخیر در ترخیص  و شیردهی می شوند.(2، 1) اگرچه مخدرها نخستین انتخاب در درمان درد پس از جراحی می باشند اما به دلیل عوارضی که دارند محدود شده اند (3)
اخیرا به روشهای درمان درد چند مدالیتی توجه فراوانی شده است. نتایج مطالعه ما نشان داد که کتامین بعلاوه پروپوفول به طور معنی داری سبب کاهش درد و عوارض پس از جراحی می گردد،  رضایت بیماران را افزایش می دهد و سبب کاهش مصرف مخدر می گردد. این نتایج با مطالعات قبلی همسو می باشد (7-4).
در رابطه با اهدف شماره 1، 4، 7 و 13 یعنی تعیین و مقایسه تاثیر پروپوفل، کتامین و کتوفول بر درد پس از سزارین جدول شماره 2 و نمودار شماره 1 طراحی گردیده است. طبق این جدول شدت درد در گروه کتوفول و کتامین به طور معنی داری به ترتیب از سایر گروهها کمتر بود (p<0.05 ).
در راستای دستیابی به اهداف شماره 2،5 و 8 یعنی تعیین و مقایسه تاثیر پروپوفل، کتامین و کتوفول بر میزان مصرف مخدر پس از سزارین جدول شماره 3 و نمودار شماره 2 طراحی گردیده است. طبق این جدول میزان مصرف مخدر در گروه کتوفول و کتامین به طور معنی داری به ترتیب از سایر گروهها کمتر بود (p<0.05)
در راستای دستیابی به اهداف شماره 3، 6 و 9 یعنی تعیین و مقایسه تاثیر پروپوفل، کتامین و کتوفول بر میزان عوارض پس از سزارین جدول شماره 4  طراحی گردیده است. طبق این جدول میزان عوارض پس از سزارین در گروه کتوفول و کتامین به طور معنی داری به ترتیب از سایر گروهها کمتر بود (p<0.05)
در راستای دستیابی به اهداف شماره 10، 11 و 12 یعنی تعیین و مقایسه تاثیر پروپوفل، کتامین و کتوفول بر زمان شروع شیردهی پس از سزارین جدول شماره 1  طراحی گردیده است. طبق این جدول میزان بر زمان شروع شیردهی پس از سزارین در گروه کتوفول و کتامین به طور معنی داری به ترتیب از سایر گروهها کمتر بود (p<0.05)
رسولی و همکاران (2014) مطالعه ای را با هدف مقایسه تاثیر  پروپوفول و میدازولام بر  میزان تهوع و استفراغ در هنگام سزارین تحت بی حسی نخاعی در تبریز انجام دادند. در یک کارآزمایی تصادفی دو سو کور تعداد 90 بیمار سزارینی تحت بی حسی نخاعی در 3 گروه قرار دادند. گروه میدازولام (1 میلی گرم بلوس و  mg/kg/hrs 0.1 ) پروپوفول (20 میلی گرم بلوس و 0.1 mg/kg/hrs) و گروه پلاسبو (نرمال سالین ) بلافاصله پس از بستن بند ناف بصورت داخل وریدی تجویز شد. میزان تهوع و استفراغ و اوق زدن در گروه پلاسبو بیشتر از گروههای دیگر بود. به طور کلی تهوع و استفراغ در گروه میدازولام کمتر از گروه پروپوفول و هیچ گونه تغییرات همودینامیکی مشاهده نشد نتیجه گیری مطالعه دلالت بر این داشت که حداقل دوز میدازولام  یا پروپوفول در پیشگیری از تهوع و استفراغ حین یا پس از سزارین تحت بی حسی نخاعی موثر است و تاثیر معنی داری بر همودینامیک بیماران ندارند (8).
بهایی و همکاران (2014) مطالعه ای را با هدف تاثیر زیر جلدی کتامین بر درد پس از سزارین تحت بی حسی نخاعی در اهواز انجام دادند. . در یک کارآزمایی تصادفی دو سو کور تعداد 60 بیمار سزارینی تحت بی حسی نخاعی در 3 گروه قرار دادند. گروه اول 0.5 mg/kg کتامین قبل از انسزیون و نرمال سالین پس از بستن برش، در گروه دوم نرمال سالین قبل از انسزیون و 0.5 mg/kg کتامین پس از بستن برش و در گروه پلاسبو نرمال سالین قبل و بعد از انسزیون به صورت زیر جلدی در ناحیه برش تزریق گردید. شدت درد و میزان مصرف مخدر در طی 24 ساعت پس از جراحی سنجیده شد. نخستین زمان درخواست تقاضای مخدر در گروههای تزریق زیر جلدی قبل و بعد از انسزیون بیشتر و مقدار داروی مخدر مصرفی در طی 24 ساعت در این گروهها نسبت به پلاسبو کمتر بود. شدت درد تا 12 ساعت پس از مداخله به طور معنی داری در گروههای تزریق زیر جلدی قبل و بعد از انسزیون کمتر از پلاسبو بود. تفاوت آماری معنی داری بین دو گروه تزریق قبل و بعد از انسزیون از نظر شدت درد، میزان مصرف مخدر و اولین زمان درخواست مخدر مشاهده نشد. نتیجه گیری مطالعه دلالت بر این داشت که  تزریق زیر جلدی کتامین  در ناحیه انسزیون شکمی قبل یا بعد از انسزیون باعث کاهش معنی داری درشدت درد و میزان مصرف مخدر می گردد (9).
بیلگن [1]و همکاران (2012) مطالعه ای را با هدف تاثیر 3 دوز متفاوت کتامین قبل از عمل بر درد پس از جراحی در بیماران سزارینی تحت بیهوشی عمومی در ترکیه انجام دادند. تعداد 140 بیمار را در 4 گروه قرار دادند. دوزهای 0.25، 0.5، و 1 میلی گرم/کیلوگرم و پلاسبو (نرمال سالین ) به صورت وریدی تزریق گردید. شدت درد طی 24 ، 48 ساعت، 2 هفته، ا تا 6ماه و 1 سال پس از مداخله سنجیده شد. تفاوت آماری معنی داری از لحاظ شدت درد و میزان مصرف مسکن در طی زمانهای کنترل بیماران بین گروهها مشاهده نشد. ضریب آپکار و تغییرات همودینامیکی در گروهها مشابه بود. . نتیجه گیری مطالعه دلالت بر این داشت که  تفاوت معنی داری در شدت درد و میزان مصرف مخدر با دوزهای مختلف کتامین با گروه پلاسبو مشاهده نشد (10)
نالینی[2] و همکاران (2014) مطالعه ای را با هدف مقایسه پروپوفول و کتامین در مقابل پروپوفول و فنتانیل در جراحی TL در هند انجام دادند. در یک کارآزمایی تصادفی دو سو کور تعداد 60 بیمار را در 2 گروه قرار دادند. در گروه اول ترکیب کتامین- پروپوفول به صورت 160 میلی گرم پروپوفول بعلاوه 200 میلی گرم کتامین و در گروه دوم 2 میکرو گرم فنتانیل بعلاوه 160 میلی گرم پروپوفول  به صورت داخل وریدی تزریق گردید.   نتایج مطالعه حاکی از این بود که بیماران در گروه پروپوفول- کتامین شرایط جراحی و ریکاوری بهتری در ارتباط با درد و سداتیو داشتند. نتیجه گیری مطالعه دلالت بر این داشت که ترکیب پروپوفول- کتامین ایمن بوده و جایگزین برتری برای بیماران TL در جهت ثبات همودینامیکی و دپرسیون تنفسی می باشد (11).
نقیبی و همکاران (2013) مطالعه ای را با هدف مقایسه تاثیر پروپوفول، رمیفنتانیل و کتامین بر درد و میزان مصرف مسکن در جراحی های پایین شکم تحت بیهوشی عمومی در اصفهان انجام دادند. تعداد 75 بیمار به صورت تصادفی در 3 گروه قرار گرفتند. در گروه اول 0.25 mg/kg پروپوفول، در گروه دوم 0.25 mic/kg رمیفنتانیل، و در گروه سوم 0.3 mg/kg کتامین به صورت وریدی پس از اینداکشن بیهوشی تزریق گردید. شدت درد، میزان مصرف مخدر و عوارض آنها در ساعات 2،6،12 و 24 ساعت پس از مداخله کنترل گردید. شدت درد در گروه رمیفنتانیل پس از ریکاوری و در ساعات 2و 6  به طور معنی داری کمتر بود. اما در ساعات 12 و24  گروه پروپوفول و کتامین شدت درد کمتری داشتند. میزان مصرف مورفین در 24 ساعت پس از جراحی در گروه پروپوفول به طور معنی داری کمتر از سایر گروه ها بود. نتیجه گیری مطالعه دلالت بر این داشت که پروقیلاکسی تک دوز پروپوفل0.25 mg/kg  به طور معنی داری میزان مصرف مسکن و شدت درد را در مقایسه با کتامین با دوز0.3 mg/kg یا رمیفنتانیل با دوز  0.25 mic/kg  کاهش می دهد. (12).
نجات و همکاران (2011) مطالعه ای را با هدف مقایسه ترکیب پروپوفول-کتامین (کتوفول) در مقابل میدازولام فنتانیل بر درد و میزان مصرف مسکن در بیماران ترومایی در تهران انجام دادند. تعداد 62 بیمار به صورت تصادفی در 2 گروه قرار گرفتند. در گروه کتوفول 7.5 میلی گرم کتامین بعلاوه 7.5 میلی گرم پروپوفول و در گروه میدازولام فنتانیل (MF ) 0.4 میلی گرم میدازولام بعلاوه  20 micفنتانیل داخل وریدی تزریق گردید. شدت درد در گروه کتوفول به طور معنی داری کمتر از گروه دیگر بود. تفاوت معنی داری از نظر سدیشن و رضایت پزشکان در بین دو گروه مشاهده نشد. نتیجه گیری مطالعه دلالت بر این داشت که ترکیب کتامین- پروپوفل (کتوفول) خواب آوری و بیدردی کافی برای پروسیجرهای دردناک ایجاد می کند و به نظر می رسد که در بیماران ترومایی روشی ایمن و مفید باشد (13).
امین آرزو (2012) مطالعه ای را با هدف تعیین مقایسه تاثیر کتامین و پتدین بر لرز پس از عمل تحت بیهوشی عمومی در ترکیه انجام دادند. تعداد 150 بیمار به صورت تصادفی در 4 گروه قرار گرفتند در گروه  پلاسبو (نرمال سالین)، پتدین 20 میلی گرم، کتامین 0.1 mg/kg، کتامین 0.25 mg/kg و کتامین 0.5 mg/kg به صورت وریدی 20 دقیقه قبل از اتمام جراحی تزریق گردید. میزان لرز در گروه پتدین و کتامین با دوز 0.5 میلی گرم/کیلوگرم از گروههای دیگر کمتر بود. زمان تقاضای درخواست اولین مخدر در گروه پتدین و کتامین با دوز 0.5 میلی گرم/کیلوگرم از گروههای دیگر بیشتر بود. تفاوت معنی داری از نظر شدت درد بین گروهها مشاهده نشد. نتیحه گیری مطالعه دلالت بر این داشت که استفاده پروفیلاکسی از کتامین با دوز 0.5 mg/kg در کنترل لرز پس از عمل موثر می باشد اما کتامین با دوزهای 0.25 و 0.1  mg/kg تاثیر معنی داری ندارد (14).
امروزه با توجه به عوارض جانبی ذکر شده مخدرها توصیه به استفاده از فرایندهای کنترل درد و لرز چند مدالیتی و استفاده از دو یا چند روش در کنترل درد حاد و لرز پس از عمل  می گردد  (15). یکی از روشهای چند مدالیتی جهت کنترل عوارض ذکر شده فوق پس از سزارین استفاده از داروهای هوشبر وریدی می باشد. پروپوفل و کتامین داروهای بیهوشی آرام بخش و خواب آور  غیر مخدرهستند (16). پروپوفل یک داروی بیهوشی انتخابی و ایمن برای اینداکشن بیهوشی می باشد که به علت شروع سریع ، کوتاه مدت بودن و نداشتن عوارض جانبی  به طور وسیعی توسط متخصصین بیهوشی مورد استفاده می گردد (17). کتامین نیز با توجه به شروع اثر و ریکاوری  نسبتا سریع و حداقل تغییرات همودینامیک از جمله داروهای ایمن در بیهوشی می باشد. طبق گزارشات محققین کتامین و پروپوفل هر دو داروهای ایمن و موثری می باشند.(18-19).
 به هر حال مطالعات بسیار متنوعی با استفاده از انواع داروهای مختلف در بیماران سزارینی  تحت بی حسی نخاعی انجام شده است؛ اما هیچ کدام از آن مطالعات روش ارجح ضد درد، لرز و یاتهوع و استفراغ را که امروزه بتوان به صورت روتین  انجام داد معرفی نکرده اند. به نظر میرسد استفاده از رو شهای ترکیبی ضد درد باعث افزایش کنترل درد پس از عمل و نیز کاهش نیاز به استفاده از دوزهای بالای مخدرها برای کنترل درد می شود. از جمله محدودیت های مطالعه فوق کوچک بودن حجم نمونه و دریافت ذهنی بیماران از درد بود. از جمله نقاط قوت مطالعه انجام اعمال جراحی توسط یک جراح و جمع آوری داده ها از یک مرکز بود.
نتیجه گیری نهایی :
نتایج نشان داد که ترکیب 25 میلی گرم کتامین بعلاوه 25 میلی گرم پروپوفول بلافاصله پس از خروج جنین به طور معنی داری سبب کاهش درد نسبت به سایر گروهها می گردد. عوارض و مصرف مورفین پس از سزارین  با تجویز پروپوفول بعلاوه کتامین از سایر گروهها کمتر بود.
 
 
[1] BILGEN
[2]  Nalini
واژه‌های کلیدی: پروپوفول، سزارین، نخاعی
     
نوع مطالعه: مقطعی (Cross sectional) | موضوع پروپزال: عمومي
دریافت: 1394/2/1 | پذیرش: 1394/3/17 | انتشار: 1397/7/7

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.