زمینه و هدف: دیابت یکی از بیماری‌های مزمن شایع در دوران سالمندی است. در این میان مراقبین غیررسمی این بیماران، متحمل بارمراقبتی سنگینی می‌شوند. این پژوهش با هدف تعیین تأثیر برنامه آموزشی بر بارمراقبتی مراقبین غیررسمی سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو شهر ایلام در سال96-1395 انجام شد.
روش تحقیق: پژوهش حاضر با توجه به هدف از نوع تجربی بود. در این مطالعه از 120 مراقب غیررسمی سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه کننده به مرکز آموزشی درمانی شهید مصطفی خمینی (ره) شهر ایلام 80 نفر به روش در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی به دو گروه40 نفره آزمون و 40 نفره کنترل تقسیم شدند که گروه آزمون تعداد 8 جلسه دو ساعته به صورت حضوری(8 جلسه) و تلفنی (به طور میانگین 7 بار) تحت مداخله قرار گرفت. داده‌ها از طریق تکمیل پرسشنامه‌ی جمعیت شناختی و بارمراقبتی زاریت (Zarit) قبل و پس از مداخله (یک هفته و شش هفته پس از مداخله ارائه شده به گروه آزمون) جمع آوری گردید و با استفاده از نرم افزار آماری 22 SPSS و آزمون‌های آماری توصیفی و استنباطی (تحلیل کوواریانس) در سطح معنی داری 05/0، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‏ ها: نتایج نشان داد که بین میانگین بارمراقبتی گروه آزمون (7±73/72) و کنترل (7±95/70) قبل از مداخله تفاوت معناداری وجود ندارد (01/0p=). همچنین در مرحله پس آزمون اول برنامه آموزشی مورد نظر توانست میانگین بار مراقبتی گروه آزمون (10±64/64) را در مقایسه با گروه کنترل (5±32/70) به طور معنی داری کاهش دهد (009/0p=). نتایج مرحله پیگیری نیز نشان داد برنامه آموزشی مورد نظر توانست میانگین بار مراقبتی گروه آزمون (9±09/41) را در مقایسه با گروه کنترل (5±75/70) به طور معنی داری کاهش دهد (001/0p=).
نتیجه ‏گیری: با توجه به یافته ها می‌توان نتیجه گرفت بارمراقبتی مراقبین غیررسمی سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو بعد از اجرای برنامه آموزشی به صورت معنی‌داری کاهش یافت. بنابراین می‌توان انجام این برنامه مداخله‌ای آموزشی را به منظور کاهش بارمراقبتی مراقبین غیررسمی این گروه از بیماران توصیه نمود.
کلمات کلیدی: برنامه آموزشی، بار مراقبتی،مراقبین غیررسمی، سالمندان، دیابت نوع دو، ایلام.

واژه‌های کلیدی: کلمات کلیدی: برنامه آموزشی، بار مراقبتی، مراقبین غیررسمی، سالمندان، دیابت نوع دو، ایلام.